Συχνά οι άνθρωποι χρησιμοποιούν τα φωτογραφικά τους πορτραίτα (κάθε φωτογραφία είναι ένα είδος «πορτραίτου»*) για να συστηθούν, να περιγράψουν ποιοί είναι, πώς αισθάνονται ή να δηλώσουν τις προτιμήσεις και τα ενδιαφέροντα τους. Συνήθως επιλέγουν να επικοινωνήσουν τις «καλύτερες» όψεις του εαυτού τους.

  Αλληλεπιδρώντας με άλλους ανθρώπους διαμέσου των φωτογραφιών, συνειδητοποιεί κανείς  ποια είναι τα «σημαντικά» και τα «αξιόλογα» στοιχεία της ταυτότητάς του, τα οποία εκφράζει ή επιθυμεί να εκφράσει δημόσια.  

  Ο Scheafer επιμένει ότι ο τρόπος με τον οποίο αποφασίζει κανείς να ποζάρει, κάθε άλλο παρά τυχαίος είναι. Χωρίς αμφιβολία αντανακλά την άποψη του για τον κόσμο, τον δημόσιο και ιδιωτικό του εαυτό˙ όπως αυτός καθρεφτίζεται στο σώμα του, στο πρόσωπο του, στις επιλογές των προσώπων με τα οποία φωτογραφίζεται μαζί  ή που απουσιάζουν αλλά και  των αντικειμένων που επιλέγει να τον περιβάλλουν. Εκφράζοντας την άποψη του  για το πώς επιθυμεί  να φωτογραφηθεί, πότε, με ποιόν, που, κτλ., φωτίζει τις προσωπικές του αντιλήψεις τόσο για τον εαυτό του όσο και για τις σχέσεις με τους γύρω του. Μιλάει δηλαδή για τον εαυτό του κάνοντας τις  λέξεις λιγότερο απαραίτητες. Άλλωστε όπως παρατηρεί ο Πλάτων Ριβέλλης «η τέχνη από την αρχή της ανθρωπότητας συμπληρώνει τον λόγο, δεν ερμηνεύεται από αυτόν».

  Όταν οι άνθρωποι ποζάρουν, ακόμα και για  φωτογραφίες  που οι ίδιοι τραβούν τους  εαυτούς τους, συνήθως έχουν κάποιες συνειδητές ή υποσυνείδητες  σκέψεις και απόψεις για το πώς θα «πρέπει» ή  «επιθυμούν» να είναι το τελικό αποτέλεσμα. Οι  όποιες προσδοκίες τους συσχετίζονται με  το πώς  ελπίζουν  ότι οι άλλοι τους αντιλαμβάνονται στην καθημερινή ζωή.

  Είναι πολύ σημαντικό να γνωρίζει κανείς για ποιόν φωτογραφίζεται. Η οποιαδήποτε δυσκολία να δεχθεί κάποιος να φωτογραφηθεί από κάποιον άλλον, ίσως αποτελεί ένδειξη της ποιότητας της μεταξύ τους σχέσης. Διαφορετικά ποζάρει κανείς όταν φωτογραφίζεται από έναν επαγγελματία φωτογράφο και αλλιώς από τον  σύντροφο του κατά τη διάρκεια των καλοκαιρινών διακοπών. Αν δεν υπάρχει συναισθηματική εγγύτητα ή εμπιστοσύνη, ίσως να μην μπορεί κανείς  να ανταποκριθεί αυθεντικά και αυθόρμητα.  

  Την εμπειρία της φωτογράφισης  ακολουθεί  η παρατήρηση. Παρατηρώντας κανείς τον εαυτό του  σε μια φωτογραφία του  δίνεται η δυνατότητα να ανακαλύψει στοιχεία της προσωπικότητας του τα οποία ίσως δεν γνώριζε. Τόσο η Weiser όσο και ο Scheafer επιμένουν ότι η σύγκριση του εαυτού του σε στημένες και φυσικές φωτογραφίες, καθώς επίσης και η σύγκριση του εαυτού του σε φωτογραφίες τραβηγμένες από διαφορετικούς φωτογράφους, μπορούν να οδηγήσουν στην  διαπίστωση μιας  διαφορετικής αντίληψης  του εαυτού του. Μέσα στα λίγα δευτερόλεπτα  ενός  κλικ, δύναται να αποκαλυφθούν αξιόλογες και ποικίλες όψεις της ταυτότητας του.   

  Θα ήταν πολύ χρήσιμο να προβεί κανείς σε μια συστηματική παρατήρηση του τρόπου που διαφοροποιεί την  συμπεριφορά του, την  εμφάνιση, την γλώσσα σώματος,  ανάλογα  από ποιόν φωτογραφίζεται και της επίδραση που αυτή η διαφοροποίηση μπορεί να έχει, σαν «κυματισμός» ,  στην ταυτότητα του. Χωρίς απαραίτητα να αποτελεί συνειδητή πρόθεση του φωτογράφου,  μπορεί να προκαλέσει επιρροή  στο άτομο που φωτογραφίζει. Μοιάζει με το πετραδάκι που πέφτει σε μια λίμνη και δημιουργεί ομόκεντρους κύκλους, κυματισμούς. Οι κυματισμοί  μπορεί να επηρεάσουν την «ευλυγισία» της ταυτότητας του ατόμου που φωτογραφίζεται. Συνειδητοποιώντας ότι μπορεί κανείς να φωτογραφηθεί με διαφορετικό τρόπο από διαφορετικούς  φωτογράφους, αρχίζει να εκτιμά την «ελαστικότητα» και τα «όρια»της ταυτότητας του  καθώς και των «προς τα έξω»  εικόνων του. 

  Πρόκειται για έναν ιδιαίτερο τρόπο διαπροσωπικής αλληλεπίδρασης, δεδομένου ότι η φωτογραφία  λόγω της πολυσημίας της δίνει τη δυνατότητα για διαφορετικές ερμηνείες της ταυτότητας. Ερμηνείες  οι οποίες μπορούν να συγκριθούν, να αμφισβητηθούν, να επαναξεταστούν, να απορριφθούν ή να  καλωσοριστούν. 

  Ταυτόχρονα δίνεται η ευκαιρία να αναγνωρίσει κανείς την άλλη όψη του ίδιου νομίσματος˙τους περιορισμούς και τους κινδύνους της ετικετοποίησης από τους άλλους καθώς ο διάλογος που προκαλεί η φωτογραφία συνεχίζεται ή διακόπτεται. 

Εξετάζοντας, επανεξετάζοντας και συγκρίνοντας τις ποικίλες πλευρές της ταυτότηταςτου μπορεί κανείς να διαπιστώσει ότι η «ελαστικότητα» της ίσως και να επηρεάζεται από  επανεμφανιζόμενες  παρελθούσες ασυνείδητες πληροφορίες, μυστικά και ιστορίες, χρήσιμες και απαραίτητες  για την  προσωπική αλλαγή και ανάπτυξη του. 

*Σε ένα επόμενο άρθρο θα γίνει αναφορά στα «Πορτραίτα»

Για τον Schaefer, και τοβιβλίο “Innovative interventions in child and adolescent therapy”,  βλέπε εδώ: https://catalogue.nla.gov.au/

Masters of Photography: Humberto Rivas

Κείμενο Χρήστος Κοψαχείλης

Πρόσφατα Άρθρα

News (27 Μαρ 2024)

Ο Φωτογραφικός Όμιλος Καβάλας και η @L.LOVES ART BOOKS παρουσιάζουν το Σάββατο 30 Μαρτίου και ώρα 19:30 στο Χαλήλ Μπέη Τζαμί στην Καβάλα την φωτογραφική εργασία του Αλέξανδρου Ζαφειρίδη με τίτλο So...

News (20 Μαρ 2024)

Ο IANOS, για έβδομη συνεχή χρονιά, διοργανώνει Διαγωνισμό Διηγήματος και Φωτογραφίας με θέμα, αυτή τη φορά, το «Παρά θίν’ αλός». Η ομηρική έκφραση παρά θίν’ αλός(Ιλιάδα, Α’, 326), σημαίνει στην...

News (20 Μαρ 2024)

Η Nikon, σε συνεργασία με τα The Comedy Wildlife Awards, είναι στην ευχάριστη θέση να ανακοινώσει ότι ο παγκοσμίου φήμης διαγωνισμός είναι πλέον ανοικτός για τις συμμετοχές του 2024. Τα The...

News (20 Μαρ 2024)

Την Πέμπτη 21 Μαρτίου 2024, στις 19:00 θα πραγματοποιηθεί παρουσίαση του έργου τριών φωτογράφων του Φωτογραφικού Κύκλου στα πλαίσια των καθιερωμένων "Συναντήσεων της Πέμπτης" του σωματείου.Η...

Εκθέσεις Φωτογραφίας (20 Μαρ 2024)

Ομαδική έκθεση φωτογραφίας με θέμα "Ο Τόπος Μου" η οποία συνδιοργανώνεται από τρεις φωτογραφικές ομάδες: την "F22" της Πτολεμαΐδας (σε επιμέλεια του Σάκη Δαζάνη), την "Αντίθεση" της Βέροιας και την...

News (19 Μαρ 2024)

Στο πλαίσιο των εβδομαδιαίων συναντήσεων, η Φωτογραφική Ομάδα fplus, σε συνεργασία με την Αντιδημαρχία Πολιτισμού Δήμου Λαρισαίων, φιλοξενεί την Τρίτη 19 Μαρτίου 2024, και ώρα 19:30, στο Μύλο του...

Εκθέσεις Φωτογραφίας (15 Μαρ 2024)

Η Γκαλερί INTERZONE στην πόλη της Ρώμης φιλοξενεί την από κοινού έκθεση των Δάφνη Κοτσιάνη και Ηλία Γεωργιάδη με τίτλο "Density". Οι δύο Έλληνες εικαστικοί φωτογράφοι ως δίδυμο παρουσιάζουν τα έργα...

Εκθέσεις Φωτογραφίας (15 Μαρ 2024)

Η Fujifilm Hellas με υπερηφάνεια παρουσιάζει μέρος του φωτογραφικού έργου της ελληνικής κοινότητας των Official Fujifilm X-Photographers, που εγκαινιάζεται στο foyer του 2ου ορόφου και...

Εκθέσεις Φωτογραφίας (04 Μαρ 2024)

Το Photometria Photography Center έχει τη χαρά να σας παρουσιάσει τη 2η του έκθεση με δημόσιο κάλεσμα σε δημιουργούς! Η εκθεση "Εκείνη" αποτελεί μία αναδρομή στην αρχέγονη και σύγχρονη...

Cinema (27 Φεβ 2024)

 Η Ελληνοαμερικανική Ένωση συνεχίζει τη νέα κινηματογραφική της δράση “HAU Movie Club” και με αφορμή τον Μήνα Αφροαμερικανικής Παράδοσης προβάλλει την οσκαρική κλασική αμερικανική...

Εκθέσεις Φωτογραφίας (26 Φεβ 2024)

Ετοιμαστείτε για ένα φωτεινό ταξίδι στον κόσμο της φωτογραφίας! Η Photoglobe, η σχολή φωτογραφίας που αναδεικνύει τα ταλέντα της Θεσσαλονίκης, σας προσκαλεί σε μια έκθεση φωτογραφίας με τίτλο...

Εκθέσεις Φωτογραφίας (20 Φεβ 2024)

"Ανοιχτή" η  Βίλα Στέλλα (Γαλήνης και Σοφίας 5) για την ομαδική έκθεση φωτογραφίας με θέμα «Evanescence» από τις 23 έως τις 25 Φεβρουαρίου. Ώρες λειτουργίας από τις 18:00 έως τις 22:00, ενώ την...