«Για τον Εμπειρίκο ζητούμενο της φωτογραφίας, ζητούμενο της ποίησης, είναι ο άνθρωπος μέσα στο χρόνο τον Εσαεί και τον Τώρα, ο άνθρωπος παντού και πάντα, και η ψυχή αυτού του ανθρώπου, που ξεφεύγει για μια μοναδική στιγμή και αυτή η στιγμή αιχμαλωτίζεται σε μια ασπρόμαυρη φωτογραφία.»
«Είναι τα βλέφαρά μου διάφανες αυλαίες. Όταν ανοίγω βλέπω μπρός μου ότι και αν τύχει. Όταν τα κλείνω βλέπω ότι ποθώ.»
Ο Ανδρέας Εμπειρίκος γεννήθηκε στο Μπράιλα της Ρουμανίας στις 22 Σεπτεμβρίου του 1901. Οι γονείς του Λεωνίδας Εμπειρίκος εφοπλιστής και Στεφανία απέκτησαν άλλα τρία αγόρια τον Μαρή, τον Δημοσθένη και τον Κίμωνα. Εκ τον οποίων ο δεύτερος πέθανε σε νεαρή ηλικία.
Σε ηλικία μόλις 1 έτους η οικογένεια του μετακομίζει στην Ερμούπολη της Σύρου και το 1908 εγκαταστάθηκε στην Αθήνα.
1912 - 1917 φοίτησε τελείωσε το εξατάξιο γυμνάσιο της Σχολής Μακρή και ύστερα υπηρέτησε τη στρατιωτική του θητεία στο ναυτικό.
Γράφτηκε στη Φιλοσοφική Σχολή του Πανεπιστημίου της Αθήνας όπου δεν ολοκλήρωσε γιατί μετακόμισε στη Λωζάννη μαζί με τη μητέρα του, εξαιτίας του διαζυγίου των γονιών του. Εκεί απέκτησε και τις οικονομικές του σπουδές.
1921-1925 εργάζονταν στην οικογενειακή ναυτιλιακή εταιρία Byron Steamship Co. Ltd. του Λονδίνου και παράλληλα σπούδασε φιλοσοφία και αγγλική φιλολογία.
1926 ταξίδεψε αποφάσισε να ασχοληθεί με τη ψυχανάλυση και ταξίδεψε στο Παρίσι όπου υπήρξε ιδρυτικό μέλος και πρώτος πρόεδρος της Ψυχαναλυτικής Εταιρείας Παρισίων.
1931 επέστρεψε στην Ελλάδα και εργάστηκε στα ναυπηγεία του πατέρα του, όπου μετά από λίγα χρόνια αποφασίζει να αφοσιωθεί ολοκληρωτικά στη λογοτεχνία και την ψυχανάλυση.
1940 παντρεύτηκε την ποιήτρια Μάτση Χατζηλαζάρου όπου και χώρισε μετά από 4 χρόνια.
Στη ποίηση και τη πεζογραφία άλλες φορές με σκληρή κριτική αλλά εν τέλει αναγνωρίστηκε ως ο πρώτος και μοναδικό αντιπρόσωπος του σουρρεαλισμού στην Ελλάδα, με μεγάλα έργα του όπως Υψικάμινος, Ενδοχώρα και Ο Μέγας Ανατολικός.
Στη ψυχανάλυση υπήρξε και εκεί πρωτοπόρος στη χώρα μας αλλά και ο πρώτος Έλληνας ψυχαναλυτής που αναγνωρίστηκε από τη Γαλλική Ψυχαναλυτική Εταιρεία.
Ως φωτογράφος ξεκινάει από το 1919 σε ηλικία μόλις 18 ετών.
Τα θέματα του μεικτά, από μέρη και τοπία της Ελλάδας και του εξωτερικού, φωτογραφίες από τη καθημερινότητα απλών καθημερινών προσώπων κάθε τάξης αλλά και ηλικίας, γυμνά και νεκρές φύσεις. Ιδιαίτερη σημασία για τον φωτογράφο Ανδρέα Εμπειρίκο είναι η διάσωση εικόνων της ʼνδρου πριν τη τουριστική «παραμόρφωση» του νησιού αλλά και οι φωτογραφίες μικρών κοριτσιών όπου αποκαλούσε παιδίσκες . Η παιδική αυτή ψυχή που παίζει ανέμελη στα σοκάκια ανακατωμένη με τη πρώιμη γυναικεία φύση προκαλεί τον φωτογράφο μας να την αποτυπώσει γιατί απλά είναι τόσο εφήμερη και μετεξελίσσεται σε νεανίδα και μετά σε γυναίκα
«Για τον Εμπειρίκο ζητούμενο της φωτογραφίας, ζητούμενο της ποίησης, είναι ο άνθρωπος μέσα στο χρόνο τον Εσαεί και τον Τώρα, ο άνθρωπος παντού και πάντα, και η ψυχή αυτού του ανθρώπου, που ξεφεύγει για μια μοναδική στιγμή και αυτή η στιγμή αιχμαλωτίζεται σε μια ασπρόμαυρη φωτογραφία.»
Χαρακτηριστικό του είναι η υπομονή του για το ιδανικό αποτέλεσμα ανεξάρτητα για το πόση ώρα θα του πάρει. Κατά τον Ελύτη,(φίλο του Ανδρέα Εμπειρίκου) έφερνε εις πέρας το έργο του «με τη δεξιοτεχνία και την επιμονή μανιακού». «Μανιώδη Φωτογράφο» τον χαρακτηρίζει και ένας ακόμα φίλος του, ο Δ. Ι. Πολέμης (ποιητής και συγγραφέας ).
Τις κατηγορίες που περιλαμβάνουν τις φωτογραφίες του είναι τρείς : της προπολεμικής περιόδου, της μεταπολεμικής καθώς και μία σειρά φωτογραφιών του γιου του, από το 1957 έως το 1974.
22 Ιανουαρίου 1960 διοργανώνει για ένα μήνα περίπου έκθεση φωτογραφίας, 210 στον αριθμό από τις οποίες οι115 έχουν τραβηχτεί στην Ελλάδα και οι υπόλοιπες στο εξωτερικό. Όλες έχουν αύξοντα αριθμό, τίτλο, τόπο λήξης και η τιμή πώλησής τους κυμαίνεται από 70 έως 100 δραχμές με ορισμένες από αυτές να έχουν την ένδειξη «δεν πωλείται».
Οι περισσότερες από τις φωτογραφίες του βρίσκονται σε αρνητικά και ελάχιστες έχουν τυπωθεί και ακόμα λιγότερες έχουν δοθεί στη δημοσιότητα
3 Αυγούστου 1975 πέθανε από καρκίνο στο πνεύμονα σε ηλικία 74 χρονών στη Κηφισιά.
Εν κατακλείδι παρατηρώντας τη πολυδιάστατη προσωπικότητα του Ανδρέα Εμπειρίκου κάθε φωτογράφος θα πρέπει να σκεφτεί πως είναι μια πολύπλευρη προσωπικότητα που περιλαμβάνει διάφορες καλλιτεχνικές και όχι μονο φύσεις τις οποίες εκφράζει με τα κλικ του.
«Μία φωτογραφία ζει, έχει ολόκληρη δική της δράσι, συνυφασμένη με την ζωή του θεατή, όπως ένα φλουρί, ένα κρύσταλλο, ή ένα γάντι».
Οδυσσέας Ελύτης με Ανδρέα Εμπειρίκο
Γιάννης Τσάρουχης