...όταν κοιτάζουμε μέσα από το θαμπόγυαλο της φωτογραφικής μηχανής μας, ανοίγοντας έτσι το δικό μας παράθυρο με θέα τον χωροχρόνο. Σαν απρόσκλητοι θεατές μιας ατέρμονης ταινίας διαλέγουμε τις στιγμές που μας αρέσουν και τις παγώνουμε. Για εμάς, για τους άλλους, για την τέχνη.
Παράθυρο στο χωροχρόνο
Βρέθηκα στην Ερμού, να περπατώ σε ένα δρόμο γεμάτο με παλαιοπωλεία. Τα πάντα ήταν εκεί, μακριά από τη φθορά του χρόνου, μακιγιαρισμένα και καλοντυμένα περίμεναν ξανά να γίνουν επιθυμητά! Αντικείμενα μιας άλλης εποχής με ιστορία, αντικείμενα που είχαν ζήσει τη ζωή τους και περίμεναν το τέλος της. Κι όμως δεν υπήρχε τέλος! Όλα ήταν εκεί έτοιμα να διηγηθούν τη ζωή τους και να μας κρατήσουν συντροφιά στο δικό μας δρόμο.
Ανάμεσά τους, παλιές φωτογραφίες. Δεν ήξερα που να πρωτοκοιτάξω. Κοντοστάθηκα! Ένα συναίσθημα έντονης περιέργειας με παρέσυρε σε σκέψεις. Ξέχασα γιατί ήμουν εκεί. Έμεινα να κοιτάζω. Οι αισθήσεις μου ενεργοποιήθηκαν με στόχο να εκμαιεύσουν από την ατμόσφαιρα της στιγμής, την ιστορία που κρυβόταν πίσω από αυτές τις φωτογραφίες. Η φωνή του παλαιοπώλη με ξύπνησε. Είχα επιστρέψει στο παρόν. Η δύναμη των πορτραίτων είχε λειτουργήσει επάνω μου ακαριαία! Είχα στιγμιαία μεταφερθεί σε μια άλλη εποχή, σε έναν άλλο χώρο!
Η τέχνη, που όταν «γράφτηκε», δεν ήταν αυτοσκοπός. Ποιος φωτογράφος σκεφτόταν ότι φωτογράφιζε για να κάνει τέχνη, σε εκείνη την Ελλάδα; Οι φωτογράφοι της εποχής έκαναν πορτραίτα για πολλούς άλλους λόγους πέραν της καλλιτεχνικής τους αναζήτησης. ʼλλωστε, εκείνη την εποχή η φωτογραφία είχε μια αμφιλεγόμενη αντιμετώπιση ως προς την σχέση της με την τέχνη.
Κι όμως εκείνες οι φωτογραφίες κατάφεραν να λειτουργήσουν επάνω μου άμεσα και να με κάνουν να νιώσω και να σκεφτώ. Ένα κλικ πριν από 70 χρόνια, που στόχο είχε την αναμνηστική αποτύπωση κάποιου σημαντικού προσώπου μιας οικογένειας είχε λειτουργήσει τόσο δημιουργικά, που είχε γίνει καλλιτεχνική φωτογραφία. Μια φωτογραφία που θα μπορούσε άνετα να είναι μέρος μια έκθεσης φωτογραφιών με πορτραίτα.
ʼραγε, τι να σκεφτόταν ο φωτογράφος όταν εστίαζε, φωτομετρούσε και «έστηνε» το μοντέλο του για να το αποθανατίσει με μια «σωστή» φωτογραφία, που να μπορεί να εκτεθεί στα σαλόνια της εποχής; Ο ίδιος ένιωθε να εκφράζεται μέσα από τη δουλειά του; Θα μπορούσε να λειτουργήσει δημιουργικά αν δεν εξέφραζε τον ίδιο τον εαυτό του; Και τελικά τι ήταν αυτό που είδα σε αυτές τις φωτογραφίες που στοιβάζονταν στο πεζοδρόμιο; Ήταν αυτό που είδε ο φωτογράφος; Ήταν αυτό που είχε ζητήσει ο φωτογραφιζόμενος; Ή μήπως τελικά ήταν η προβολή μιας φωτογραφίας στα δικά μου δεδομένα;
Ήταν όλα αυτά μαζί! Ήταν η ενσάρκωση της απαίτησης του πελάτη. Ήταν η δημιουργική ματιά του φωτογράφου. Ήταν η δική μου ανάγνωση και κατανόηση της φωτογραφίας. Μα πάνω απ’ όλα ήταν «μια επιλεγμένη μοναδική στιγμή στο άπειρο του χωροχρόνου». Ήταν αυτό που κάνουμε κάθε μέρα όταν κοιτάζουμε μέσα από το θαμπόγυαλο της φωτογραφικής μηχανής μας, ανοίγοντας έτσι το δικό μας παράθυρο με θέα τον χωροχρόνο. Σαν απρόσκλητοι θεατές μιας ατέρμονης ταινίας διαλέγουμε τις στιγμές που μας αρέσουν και τις παγώνουμε. Για εμάς, για τους άλλους, για την τέχνη.