"I’m an eye. A mechanical eye. I, the machine, show you a world the way only I can see it. ! free myself for today and forever from human immobility. I’m in constant movement. I approach and pull away from objects, I creep under them. I move alongside a running horse’s mouth, I fall and rise with the falling and rising bodies. This is I, the machine, maneuvering in the chaotic movements, recording one movement after another in the most complex combinations, Freed from the boundaries of time and space, I co-ordinate any and all points of the universe, wherever I want them to be. My way leads towards the creation of a fresh perception of the world. Thus I explain in a new way the world unknown to you." - Dziga Vertov, Soviet film director–Kino-Eye Manifesto (1923)

To εργαλείο που θα συλλάβει τη φωτογραφία, είναι η φωτογραφική μηχανή.

Η φωτογραφική μηχανή είναι ένα όργανο κατασκευασμένο να μπορεί να αποτυπώνει τον ορατό κόσμο δισδιάστατα, σύμφωνα με προγραμματισμένες λειτουργίες.

Είναι ένα όργανο. Όπως ο άνθρωπος κατασκεύασε το μικροσκόπιο για να παρατηρεί τον μικρόκοσμο και το τηλεσκόπιο για να παρατηρεί το σύμπαν, δημιούργησε τη φωτογραφική μηχανή για να διεισδύσει βαθύτερα και να μελετήσει τον ορατό κόσμο παρατηρώντας και καταγράφοντας οπτικά φαινόμενα ώστε να υπάρχουν σε μια πιο μόνιμη μορφή, καταγεγραμμένα. Οπτικά φαινόμενα του κόσμου γύρω μας, που κάτι σημαίνουν και επιζητούν να μείνουν στην συλλογική μνήμη της ανθρωπότητας.

 Όπως κάθε όργανο προσομοιάζοντας τις ανθρώπινες λειτουργίες, τις επεκτείνει και με  αυτό τον τρόπο επεκτείνει την ανθρώπινη  συνειδητότητα. Στην προκειμένη περίπτωση η φωτογραφική μηχανή μπορεί να λειτουργεί σαν ένα όργανο που επεκτείνει την μνήμη μας και όχι μόνο. Μπορεί να δει τα πράγματα με τον δικό της τρόπο, μπορεί να δει πράγματα που το ανθρώπινο μάτι δεν μπορεί να δει. Μπορεί να δει την στιγμή, ώστε  να την παρατηρούμε αέναα, μπορεί να αποτυπώνει τα πράγματα που το ανθρώπινο μάτι δεν συνηθίζει ή αδυνατεί να δει. Μας λέει ότι ο κόσμος μπορεί να ιδωθεί κι αλλιώς και να μας κάνει κοινωνούς και γνώστες αυτής της καταγραφής.

Η φωτογραφική μηχανή, λοιπόν σαν όργανο μας μαθαίνει να βλέπουμε φωτογραφικά, δηλαδή μας μαθαίνει να βλέπουμε τον κόσμο φωτογραφημένο. Μας μαθαίνει τρόπους μετασχηματισμού εννοιών σε εικόνες, ώστε να δείξουμε στον θεατή καινούργιους τρόπους κωδικοποίησης των εννοιών του ορατού κόσμου. 

 “A camera is a tool for learning how to see without a camera.”

Dorothea Lange

Το όργανο αυτό είναι κατασκευασμένο και προγραμματισμένο με συγκεκριμένες ρυθμίσεις. Οι ρυθμίσεις αυτές καθορίζουν τις επιλογές μας. Η επιλογή του φακού,του διαφράγματος, της ταχύτητας, του κλείστρου, της ευαισθησίας, η επιλογή της έγχρωμης ασπρόμαυρης υπέρυθρης ή υψηλού κοντράστ παρουσίασης είναι παράγοντες της καταγραφής. 

Η τελική φωτογραφική ματιά είναι ένα πολυσύνθετο αποτέλεσμα πολλών παραγόντων που θα καθοριστεί από τις επιλογές του φωτογράφου. 

Η επιλογή του είδους της φωτογραφικής μηχανής, η επιλογή των ρυθμίσεών της, η επιλογή της παρουσίασής της, του μεγέθους της καθώς και του μέσου που θα εκτεθεί, παίζουν πολύ σημαντικό ρόλο στην τελική της μορφή που θα μεταφερθεί και νοηματοδοτηθεί, στο μυαλό του θεατή.

Η φωτογραφία δεν απεικονίζει την πραγματικότητα. Αυτό που βλέπουμε με αυτό που θα αποτυπώσουμε σε μια φωτογραφία, δεν είναι απαραίτητα και αυτό που θα αποτυπωθεί στο μυαλό του θεατή της. 

Το φωτογραφημένο έχει την μορφή αυτή που οι επιλογές του φωτογράφου καθόρισαν. Είναι η κωδικοποίηση σε εικόνες των δικών του εννοιών γύρω από τον κόσμο. Με την κωδικοποίηση αυτή ο φωτογράφος μπορεί δε να μην θέλει να έχει καμία σχέση η πραγματικότητα με την φωτογραφημένη εικόνα. Σε αυτό συμβάλουν οι συνειδητές ή ασυνείδητες επιλογές μας που καθορίζουν την πρότασή του. Είναι το κάδρο και η σύνθεσή του, η στιγμή του κλικ, είναι οι τεχνικές και οι ρυθμίσεις της μηχανής, είναι ο συνδυασμός όλων εκείνων που θα τον κάνουν να κάνει την τελική επιλογή της φωτογραφίας για παρουσίαση της.

Όλοι αυτοί οι παράγοντες που αναφέραμε, είναι που νοηματοδοτούν την φωτογραφημένη απεικόνιση, την φωτογραφία. Είναι αυτοί που δημιουργούν την πληροφορία. Η φωτογραφία είναι μια εικόνα εννοιών.

Διακρίνουμε ότι όλες αυτές οι ρυθμίσεις αυτού του οργάνου , είναι εργαλεία στην πρόθεση του φωτογράφου και μπορούν να χρησιμοποιηθούν  για να αναπαραστήσουμε εσωτερικές εικόνες, που γεννιόνται μέσα μας, με αφορμή την ορατή πραγματικότητα. Ναι η ορατή πραγματικότητα μπορεί να είναι μια αφορμή για να αποτυπώσουμε την εν-τύπωσή μας, αυτό δηλαδή που αποτυπώθηκε μέσα μας,  την ώρα της λήψης, με την  φωτογραφική μηχανή.

Όσο και αν φαίνεται περίεργο, το πλήρως προγραμματισμένο κουτί της φωτογραφικής μηχανής περιλαμβάνει την αβεβαιότητα σε κάθε επιλογή της και η φωτογραφική διαδικασία είναι μια σειρά κβαντικών ενεργειών. Η δομή της φωτογραφικής πράξης, είναι κβαντική. 

Σε όλη αυτήν την διαδικασία των επιλογών, περιλαμβάνεται μεγάλος βαθμός απροσδιοριστίας και η παρουσία του τυχαίου είναι πάντα παρούσα. Το παιχνίδι και το «λάθος» στην αναζήτηση για την δημιουργία μιας μοναδικής εικόνας είναι οι βασικοί μας οδηγοί. Το λάθος εμπεριέχει το αποτέλεσμα μιας απρόσμενης ρύθμισης που μπορεί να μας οδηγήσει σε ένα νέο δρόμο οπτικής προσέγγισης. Έτσι ανακαλύπτουμε ότι ο  κόσμος μπορεί να γίνει ορατός και να υπάρξει με διάφορους μαγικούς τρόπους αποτύπωσης. Αυτήν την μαγεία αναζητούμε να κλέψουμε και να την ενσωματώσουμε στην ιδιωτική μας αιωνιότητα.

Αναζητούμε το  λάθος που μπορεί να γίνει δάσκαλός μας, το  λάθος που μπορεί να γίνει η αφορμή να βλέπουμε στην συνέχεια, με ένα νέο μοναδικό τρόπο τον κόσμο γύρω μας, υπερβαίνοντας τις προγραμματισμένες προθέσεις των σχεδιαστών της φωτογραφικής μηχανής και αγγίζοντας τις κβαντικές μυστηριακές προθέσεις του ανθρώπου φωτογράφου. 

Η κάθε επιλογή μας και όχι μόνο στην φωτογραφία, είναι στον δρόμο της αναζήτησης του σωστού και του λάθους. Η επιλογή γίνεται πάντοτε με την αίσθηση ότι είναι ορθή. Αυτό δεν οδηγεί πάντα και στο ορθό. Γιατί στην ουσία δεν ξέρουμε πιο είναι το ορθό, το αναζητούμε κι όταν το βρούμε αναπηδούμε, αναζητώντας παράλληλα να απομνημονεύσουμε τον δρόμο που μας οδήγησε εκεί. Ο δρόμος μας είναι σπαρμένος με σωστές και λάθος επιλογές. Επιλογές που θα κριθούν εκ του αποτελέσματος. Μέχρι τότε δεν γνωρίζουμε τι είναι σωστό και τι είναι λάθος. 

Στην πραγματικότητα υπάρχουν μόνο επιλογές.

Γιατί το λάθος δεν είναι λάθος,  είναι απλά ένας άλλος δρόμος. Ένας δρόμος ανίχνευσης του αγνώστου, ένας δρόμος προσωπικός, που μπορεί να μας οδηγεί σε μια ιδιωτική οδό, που βγάζει σε ένα παντού, που είναι των άλλων το «πουθενά».

(Εμπνευσμένο από τις διαδικτυακές συναντήσεις με τον Αχιλλέα Νάσιο)

Masters of Photography: Humberto Rivas

Κείμενο Χρήστος Κοψαχείλης

Πρόσφατα Άρθρα

News (28 Μαρ 2024)

Το Ελληνικό Κέντρο Φωτογραφίας απευθύνει ανοιχτό κάλεσμα σε νέους φωτογράφους και καλλιτέχνες που χρησιμοποιούν το φωτογραφικό μέσο να υποβάλουν αίτηση για συμμετοχή στο πρόγραμμα Νέοι Έλληνες...

News (27 Μαρ 2024)

Ο Φωτογραφικός Όμιλος Καβάλας και η @L.LOVES ART BOOKS παρουσιάζουν το Σάββατο 30 Μαρτίου και ώρα 19:30 στο Χαλήλ Μπέη Τζαμί στην Καβάλα την φωτογραφική εργασία του Αλέξανδρου Ζαφειρίδη με τίτλο So...

News (20 Μαρ 2024)

Ο IANOS, για έβδομη συνεχή χρονιά, διοργανώνει Διαγωνισμό Διηγήματος και Φωτογραφίας με θέμα, αυτή τη φορά, το «Παρά θίν’ αλός». Η ομηρική έκφραση παρά θίν’ αλός(Ιλιάδα, Α’, 326), σημαίνει στην...

News (20 Μαρ 2024)

Η Nikon, σε συνεργασία με τα The Comedy Wildlife Awards, είναι στην ευχάριστη θέση να ανακοινώσει ότι ο παγκοσμίου φήμης διαγωνισμός είναι πλέον ανοικτός για τις συμμετοχές του 2024. Τα The...

News (20 Μαρ 2024)

Την Πέμπτη 21 Μαρτίου 2024, στις 19:00 θα πραγματοποιηθεί παρουσίαση του έργου τριών φωτογράφων του Φωτογραφικού Κύκλου στα πλαίσια των καθιερωμένων "Συναντήσεων της Πέμπτης" του σωματείου.Η...

Εκθέσεις Φωτογραφίας (20 Μαρ 2024)

Ομαδική έκθεση φωτογραφίας με θέμα "Ο Τόπος Μου" η οποία συνδιοργανώνεται από τρεις φωτογραφικές ομάδες: την "F22" της Πτολεμαΐδας (σε επιμέλεια του Σάκη Δαζάνη), την "Αντίθεση" της Βέροιας και την...

News (19 Μαρ 2024)

Στο πλαίσιο των εβδομαδιαίων συναντήσεων, η Φωτογραφική Ομάδα fplus, σε συνεργασία με την Αντιδημαρχία Πολιτισμού Δήμου Λαρισαίων, φιλοξενεί την Τρίτη 19 Μαρτίου 2024, και ώρα 19:30, στο Μύλο του...

Εκθέσεις Φωτογραφίας (15 Μαρ 2024)

Η Γκαλερί INTERZONE στην πόλη της Ρώμης φιλοξενεί την από κοινού έκθεση των Δάφνη Κοτσιάνη και Ηλία Γεωργιάδη με τίτλο "Density". Οι δύο Έλληνες εικαστικοί φωτογράφοι ως δίδυμο παρουσιάζουν τα έργα...

Εκθέσεις Φωτογραφίας (15 Μαρ 2024)

Η Fujifilm Hellas με υπερηφάνεια παρουσιάζει μέρος του φωτογραφικού έργου της ελληνικής κοινότητας των Official Fujifilm X-Photographers, που εγκαινιάζεται στο foyer του 2ου ορόφου και...

Εκθέσεις Φωτογραφίας (04 Μαρ 2024)

Το Photometria Photography Center έχει τη χαρά να σας παρουσιάσει τη 2η του έκθεση με δημόσιο κάλεσμα σε δημιουργούς! Η εκθεση "Εκείνη" αποτελεί μία αναδρομή στην αρχέγονη και σύγχρονη...

Cinema (27 Φεβ 2024)

 Η Ελληνοαμερικανική Ένωση συνεχίζει τη νέα κινηματογραφική της δράση “HAU Movie Club” και με αφορμή τον Μήνα Αφροαμερικανικής Παράδοσης προβάλλει την οσκαρική κλασική αμερικανική...

Εκθέσεις Φωτογραφίας (26 Φεβ 2024)

Ετοιμαστείτε για ένα φωτεινό ταξίδι στον κόσμο της φωτογραφίας! Η Photoglobe, η σχολή φωτογραφίας που αναδεικνύει τα ταλέντα της Θεσσαλονίκης, σας προσκαλεί σε μια έκθεση φωτογραφίας με τίτλο...