Η ταυτότητα του μοντέλου που πόζαρε για τον πιο σκανδαλώδη πίνακα του 19ου αιώνα, «Η προέλευση του κόσμου» (L'Origine du monde), του Γκυστάβ Κουρμπέ, αποκαλύφθηκε τελικά και φαίνεται πως κρύβει μια ερωτική ιστορία. Οι ειδικοί λένε ότι είναι «99% σίγουροι» ότι το έργο απεικονίζει την χορεύτρια μπαλέτου Constance Queniaux. Για δεκαετίες, οι ιστορικοί τέχνης, πίστευαν ότι για το γυμνό έργο είχε ποζάρει μια ερωμένη του ίδιου του ζωγράφου, το μοντέλο από την Ιρλανδία, Joanna Hiffernan. Ωστόσο υπήρχαν αμφιβολίες κυρίως επειδή το σκουρόχρωμα ηβικό τρίχωμα στον πίνακα δεν αντιστοιχούσε με τις κόκκινες, πλούσιες, μπούκλες του μοντέλου. Έγγραφα που βρέθηκαν στην αλληλογραφία μεταξύ των συγγραφέων Αλέξανδρου Δουμά (υιός) και της Γεωργίας Σάνδη δείχνουν πως τελικά για το έργο πόζαρε η χορεύτρια στην Όπερα του Παρισιού. Σε μια από τις επιστολές, υπήρχε μια αναφορά σε ζωγραφική του Κουρμπέ, που ενώ αναφερόταν στο εσωτερικό (interior) της χορεύτριας, είχε αποδοθεί λάθος ως συνέντευξη (interview), κάνοντας ουσιαστικά τη σύνδεση με το έργο απαρατήρητη. Την εποχή εκείνη, η Queniaux ήταν ερωμένη του οθωμανού διπλωμάτη Halil Şerif Pasha. Ήταν το καλοκαίρι του 1866, όταν δημιουργήθηκε ο πίνακας ο οποίος καταφέρνει μέχρι σήμερα να αποτελεί ένα από τα πιο τολμηρά έργα που προκαλεί αντιδράσεις και λογοκρίνεται.Τα νέα στοιχεία δείχνουν πως ο διπλωμάτης από την Τουρκία, ανέθεσε στον Κουρμπέ την δημιουργία του έργου το οποίο προόριζε για την για την προσωπική συλλογή του με ερωτικά έργα. Ο γάλλος ιστορικός Claude Schopp ανακάλυψε τη σύνδεση καθώς εργάζονταν με αρχεία για ένα βιβλίο. Ο Schopp μοιράστηκε στη συνέχεια την ανακάλυψη του με την επικεφαλής του αντίστοιχου τμήματος της Γαλλικής Εθνικής Βιβλιοθήκης, Sylvie Aubenas, που είναι επίσης πεπεισμένη ότι τελικά η Queniaux ήταν το μοντέλο του ζωγράφου. «Αυτή η μαρτυρία μάς οδηγεί στο να πιστέψουμε με 99% βεβαιότητα ότι το μοντέλο του ήταν η Constance Queniaux», δήλωσε στο Γαλλικό Πρακτορείο. H βιβλιοθήκη είχε επίσης στην κατοχή της πορτρέτα και φωτογραφίες της χορεύτριας και όπως απεικονίζεται μπόρεσαν να ταιριάξουν το χρώμα των μαλλιών της με το ηβικό τρίχωμα. Η Aubenas πιστεύει ότι το μυστικό της ταυτότητας του μοντέλου ήταν γνωστό εκείνη την εποχή, αλλά χάθηκε με την πάροδο του χρόνου καθώς η Queniaux ανήλθε κοινωνικά, έγινε γνωστή στο χώρο της ψυχαγωγίας και ασχολήθηκε με τη φιλανθρωπία.

-Ξέρεις ποιο είναι το τέλος

Και η αρχή;

-Για μένα μυστικά

νομίζω είσαι πάντα εσύ.

Joanna Hiffernan (αυτή που δεν ήταν το μοντέλο αλλά η ερωμένη του Κουρμπέ)

Πέρασαν τα χρόνια και όμως όλοι με κοίταζαν

με ύφος λίγο πονηρό, λίγο περιπαικτικό

Συνήθισα υποθέτω

Γιατί άλλωστε να αρνηθώ πως είμαι εγώ;

Η αλήθεια είναι ότι θα ήθελα

Να έχω κάνει τόσο σάλο

Αυτό το έργο δεν έμοιαζε με κανένα άλλο

Κάποια στιγμή μάλιστα έβαψα τα μαλλιά μου από κόκκινα, σκούρα καστανά

Γιατί;

Για να πειστώ η ίδια ότι υπήρξα εγώ εκεί

Σαν αντικείμενο δικό του 

Να έχω πάλι της αρχής μας την χαρά.

Gustave Courbet

Η επιθυμία του Χαλίλ Σερίφ Πασά

Έγινε και δική μου

Την σκέφτομαι ακόμα συχνά

Όλο της το σώμα ή και τμηματικά

Χορεύει πλάι μου στο σκοτάδι

Ξυπνάω και έχω δίπλα μου μία άλλη

Κάποια στιγμή γύρισα από το εργαστήριο και την βρήκα με βαμμένα μαλλιά

Το ίδιο χρώμα με της Κονστάνς

Είχε δει το έργο 

-Δεν είναι το χρώμα

Ούτε το σώμα 

Μου είπε αργά

Είναι η ματιά σου που χτυπά.

-Όχι η καρδιά;

«Υπόσχεση μου έδωσες

το μυστικό μου πήρες

το κρέμασε στα σκοτεινά

και δεν με ξαναείδες

Στον Βόσπορο τα πρωινά

Φυσάει αεράκι

Δεν ξέχασες

Δεν ξέχασα

Του κόσμου μου τα βάθη

που έγινα διάσημη και έμεινα στην άκρη»

Constance Queniaux

Θα με βάλεις σε μια ακρούλα

Μόνο αυτή τη χάρη σου ζητώ

Να συνεχίσω ύστερα από όλες αυτές τις ιστορίες να ξαναζώ

Δεν είμαι πλέον εγώ

Και ας το βρήκαν των μαλλιών το σωστό το χρώμα 

Είμαι ένα κομμάτι μου

Που έχασα

Κι ας στο χρωστάω ακόμα

Masters of Photography: Humberto Rivas

Κείμενο Χρήστος Κοψαχείλης

Πρόσφατα Άρθρα

News (27 Μαρ 2024)

Ο Φωτογραφικός Όμιλος Καβάλας και η @L.LOVES ART BOOKS παρουσιάζουν το Σάββατο 30 Μαρτίου και ώρα 19:30 στο Χαλήλ Μπέη Τζαμί στην Καβάλα την φωτογραφική εργασία του Αλέξανδρου Ζαφειρίδη με τίτλο So...

News (20 Μαρ 2024)

Ο IANOS, για έβδομη συνεχή χρονιά, διοργανώνει Διαγωνισμό Διηγήματος και Φωτογραφίας με θέμα, αυτή τη φορά, το «Παρά θίν’ αλός». Η ομηρική έκφραση παρά θίν’ αλός(Ιλιάδα, Α’, 326), σημαίνει στην...

News (20 Μαρ 2024)

Η Nikon, σε συνεργασία με τα The Comedy Wildlife Awards, είναι στην ευχάριστη θέση να ανακοινώσει ότι ο παγκοσμίου φήμης διαγωνισμός είναι πλέον ανοικτός για τις συμμετοχές του 2024. Τα The...

News (20 Μαρ 2024)

Την Πέμπτη 21 Μαρτίου 2024, στις 19:00 θα πραγματοποιηθεί παρουσίαση του έργου τριών φωτογράφων του Φωτογραφικού Κύκλου στα πλαίσια των καθιερωμένων "Συναντήσεων της Πέμπτης" του σωματείου.Η...

Εκθέσεις Φωτογραφίας (20 Μαρ 2024)

Ομαδική έκθεση φωτογραφίας με θέμα "Ο Τόπος Μου" η οποία συνδιοργανώνεται από τρεις φωτογραφικές ομάδες: την "F22" της Πτολεμαΐδας (σε επιμέλεια του Σάκη Δαζάνη), την "Αντίθεση" της Βέροιας και την...

News (19 Μαρ 2024)

Στο πλαίσιο των εβδομαδιαίων συναντήσεων, η Φωτογραφική Ομάδα fplus, σε συνεργασία με την Αντιδημαρχία Πολιτισμού Δήμου Λαρισαίων, φιλοξενεί την Τρίτη 19 Μαρτίου 2024, και ώρα 19:30, στο Μύλο του...

Εκθέσεις Φωτογραφίας (15 Μαρ 2024)

Η Γκαλερί INTERZONE στην πόλη της Ρώμης φιλοξενεί την από κοινού έκθεση των Δάφνη Κοτσιάνη και Ηλία Γεωργιάδη με τίτλο "Density". Οι δύο Έλληνες εικαστικοί φωτογράφοι ως δίδυμο παρουσιάζουν τα έργα...

Εκθέσεις Φωτογραφίας (15 Μαρ 2024)

Η Fujifilm Hellas με υπερηφάνεια παρουσιάζει μέρος του φωτογραφικού έργου της ελληνικής κοινότητας των Official Fujifilm X-Photographers, που εγκαινιάζεται στο foyer του 2ου ορόφου και...

Εκθέσεις Φωτογραφίας (04 Μαρ 2024)

Το Photometria Photography Center έχει τη χαρά να σας παρουσιάσει τη 2η του έκθεση με δημόσιο κάλεσμα σε δημιουργούς! Η εκθεση "Εκείνη" αποτελεί μία αναδρομή στην αρχέγονη και σύγχρονη...

Cinema (27 Φεβ 2024)

 Η Ελληνοαμερικανική Ένωση συνεχίζει τη νέα κινηματογραφική της δράση “HAU Movie Club” και με αφορμή τον Μήνα Αφροαμερικανικής Παράδοσης προβάλλει την οσκαρική κλασική αμερικανική...

Εκθέσεις Φωτογραφίας (26 Φεβ 2024)

Ετοιμαστείτε για ένα φωτεινό ταξίδι στον κόσμο της φωτογραφίας! Η Photoglobe, η σχολή φωτογραφίας που αναδεικνύει τα ταλέντα της Θεσσαλονίκης, σας προσκαλεί σε μια έκθεση φωτογραφίας με τίτλο...

Εκθέσεις Φωτογραφίας (20 Φεβ 2024)

"Ανοιχτή" η  Βίλα Στέλλα (Γαλήνης και Σοφίας 5) για την ομαδική έκθεση φωτογραφίας με θέμα «Evanescence» από τις 23 έως τις 25 Φεβρουαρίου. Ώρες λειτουργίας από τις 18:00 έως τις 22:00, ενώ την...